Περι σύγκρουσης

Η απεμπόληση μιας λογικής εξορθολογισμού του κόσμου, τον τελευταίο καιρό έχει δημιουργήσει μια βιαστική θεώρηση του. Η κυρίαρχη αφήγηση της εποχής συναντά μια βασική γραμμή του λανθασμένου αυτού προτύπου. Δομικά λοιπόν, για οποιαδήποτε αστική θεώρηση, η βία θεωρείτε προϋπάρχον κακό. Είτε λοιπόν, φορτώνεται στα άκρα, είτε οι αστέρες του φακού διαρρηγνύουν τα ιμάτια τους για να αποδείξουν πως ο γάιδαρος πετάει όταν το μοναδικό μονοπώλιο της βίας το κράτος ξεπερνά τον εαυτό, και σοκάρει ακόμα και τη λεγόμενη κατ’ ευφημισμόν μεσαία τάξη ή όπως πραγματικά είναι την τάξη των νοικοκυραίων.

Όμως επειδή είπα πολλά, θέλω να ξεκαθαρίσω πως δεν θέλω καν να αναφερθώ στην ανιστόρητη θεωρία των άκρων ή στη βία σαν άμεσο εξουσιοδοτημένο όργανο της κρατικής καταστολής και εν καιρώ της καπιταλιστικής καταπάτησης κάθε δικαιώματος στη ζωή, τη γη και την ελευθερία. Ούτε καν δεν θέλω να αναφερθώ στο όνειρο του μισκροαστισμού των νοικοκυραίων.

Απλά ο στόχος αυτού του κειμένου είναι να υπενθυμίσει μια πολλή σημαντική πτυχή αυτού του κόσμου που ενορχηστρωμένα εξοβελίζεται από την κυρίαρχη αφήγηση. Τη σύγκρουση.

Άκουσα τον Galleano να δίνει μια πολύ όμορφη απάντηση για το που χρησιμεύει η ουτοπία. Λέει : « η ουτοπία είναι σαν τον ορίζοντα. Όσο πιο κοντά πας εκείνος τόσο απομακρύνεται. Σε αυτό λοιπόν χρησιμεύει, στο να περπατάς». Και θέλω να πω πως δεν είναι μόνο αυτή η χρησιμότητά της . η ουτοπία είναι ο ορίζοντας. Και ο ορίζοντας είναι η σύγκρουση ουρανού και θάλασσας. Η ουτοπία είναι σύγκρουση και η σύγκρουση είναι εκείνη που σε παρακινεί να περπατάς. Με μόνη πυξίδα τον ίδιο το δρόμο οφείλεις να περπατάς.

Όσο διαλεκτικά μαρξιστικό και να ακούγεται αυτό, η σύγκρουση είναι η κινητήριος δύναμη της ιστορίας και πολύ περισσότερο είναι στοιχείο της ανθρώπινης φύσης και γενικότερα της φύσης στο μέτρο όπου δημιουργεί εύθραυστες αταξίες, άρα αυξάνει την εντροπία των κοινωνιών, άρα καταστρέφει, άρα δημιουργεί, άρα περπατάμε στο χρόνο.

Όμως για να είμαστε ακόμα περισσότερο ακριβείς τι γίνεται στο μέτρο μιας πανοπτικής κοινωνίας. Μιας κοινωνίας του θεάματος. Το κράτος οφείλει να τροφοδοτεί το θέαμα, το μάτι αλλιώς η σκέψη της αστικής εκδικητικότητας μπορεί να ατονήσει και κατ επέκταση ο εργάτης να εξεγερθεί.

Για αυτό λοιπόν, για το κράτος η σύγκρουση σημαίνει βασανισμός. Είτε στις σκληρές του μορφές (βλέπε Νταμιάν ), είτε στις πλέον σύγχρονες πρακτικές αποστέρησης αισθήσεων (βλέπε λευκά κελιά, Γκουαντάναμο) είτε στην πιο απλή σύγκρουση του με τους ίδιους τους αντιφρονούντες πολίτες το(βλέπε Σκουριές ). Όπως λέει ο Φουκώ : « Το βασανιστήριο θα πρέπει να παράγει πόνο καταμετρημένο με ακρίβεια αν είναι δυνατόν, μέχρι την πιο μικρή λεπτομέρεια, μέρος μιας ιεροτελεστίας που στιγματίζει και καταδεικνύει το θρίαμβο της «δικαιοσύνης». Στις υπερβολές των βασανιστηρίων επενδύει μια ολόκληρη «οικονομία της εξουσίας»».

Και αυτό συμβαίνει γιατί το κράτος οφείλει να καπιταλιστικοποιήσει και τον ανθρώπινο πόνο από τη μία αλλά και γιατί όταν σε μια κοινωνία η δικαιοσύνη έχει γίνει θέαμα, τότε είναι αναγκαίο να τροφοδοτείται και αυτό το θέαμα , γιατί αν δεν γίνει αυτό η κοινωνία μπορεί να ζητήσει πραγματική δικαιοσύνη και τότε η μόνη απάντηση του κράτους θα είναι η καταστολή. Αλλά η καταστολή προϋποθέτει σύγκρουση και η σύγκρουση κανείς δεν μπορεί να φανταστεί τι διεργασίες μπορεί να επιφέρει, ιδιαίτερα μάλιστα όταν ο πιο αποτελεσματικός μηχανισμός καταστολής, το θέαμα είναι απών.

Γι αυτό λοιπόν, η μόνη απάντηση σε μια κοινωνία που βυθίζεται στο λήθαργο του θεάματος είναι η δημιουργία μια άλλης οικονομίας. Είναι επείγουσα λοιπόν, η ανάγκη για μια κατάτμηση από τα κάτω των ανθρωπίνων σχέσεων. Μια οικονομία της αλληλεγγύης που στο μέτρο του δυνατού δεν θα είναι ακόμα μία αντιδομή στις δομές της εξουσίας αλλά μια αντιθεαματική θεώρηση και οπτική στην ίδια την κοινωνία.

Υ.Γ. Αύριο, στη μία, όλοι προπύλαια, αλάνια !